Tagarchief: crisis

Vijf miljoen werkozen

Geef een reactie

De laatste twee weekeinden was ik met Nederlandse stellen in Barcelona wat aan het eten, en allen zeiden hetzelfde, toen we het over de enorme crisis hadden die Spanje in de greep heeft (al spreekt iedereen nu over Griekenland; maar als dat land ‘valt’, vrezen we hier ook het ergste). Ik noemde het ongelooflijke werkloosheidscijfer, nu op de rand van de nooit verwachte vijf miljoen, ofwel bijna 22% van de actieve bevolking, en hun antwoord was: je ziet er niets van op straat. Tja, inderdaad, wat moet je er van zien, van de groeiende armoede, van de gezinnen die steeds meer problemen hebben om rond te kopen, van de 350.000 gezinnen die sinds 2007 hun woning zijn kwijtgeraakt omdat ze de hypotheek niet meer konden betalen: het huis kwijt, vervolgens geveild en meestal door de schuldeisende bank opgekocht voor een veel lager bedrag dan die resterende hypotheek; dus mensen zitten zónder huis én met een torenhoge schuld; sommigen pleiten voor het Amerikaans systeem: je verlaat je huis, laat de sleutels achter, maar hoeft de hypotheekschuld niet meer te betalen.

Natuurlijk, in een stad als Barcelona zitten veel restaurants nog vol (maar minder dan vijf jaar geleden), maar dat komt vooral omdat de toeristen het beeld een beetje vertekenen. Vijf miljoen werklozen, dat kun je niet meer verbergen. En onder de jeugd tot 25 jaar is zelfs 48% werkloos. Onder de buitenlanders is het 32%.

Deze keiharde cijfers zeggen eigenlijk genoeg. Met zóveel werklozen, wordt de consumptie lager, hebben winkels en bedrijven en fabrieken daar last van, moeten er meer mensen worden ontslagen en blijft dat aantal werklozen groeien… Eén voorbeeld: nooit eerder werden zo weinig auto’s verkocht als deze maand oktober en inmiddels zijn bij de dealers 50.000 banen verloren gegaan. Je hoeft echt geen econoom te zijn om de wanhopige toestand te begrijpen.

Op dit moment zijn er 1,4 miljoen gezinnen in Spanje waar géén van de leden een baan dus inkomen heeft. Én er zijn steeds meer langdurige werklozen, die al drie jaar of langer zonder baan zitten en dus geen uitkering noch bijstand krijgen. En die bedragen zijn ook niet om het lang vol te houden: in Spanje krijg je maximaal twee jaar een WW-uitkering, die maximaal 1.397 euro is als je twee of meer kinderen hebt, maar voor de meesten veel minder, omdat hun salaris nog geen 1.000 euro was en ze 70-80% daarvan als uitkering ontvangen. Na die twee jaar (of een minder lange periode, ligt eraan hoe lang je hebt gewerkt) betaalt de regering nog 425 euro per maand. Daarna is er niets meer, de absolute leegte.

P.S. Mijn 18-jarige zoon zoekt al maanden een baan in de horeca, na een jaar in Londen eindelijk eens een beetje Engels te hebben geleerd; maar zelfs die extra taal (naast Spaans, Catalaans en Nederlands) helpt niet eens meer in de horeca- cq. toeristenindustrie… Hij is één van de 5 miljoen die zich, om voor cursussen en projecten in aanmerking te komen, bij de Oficina de Empleo als werkloze heeft ingeschreven.

 

De zomer van de crisis

Geef een reactie

Het is weer voorbij. Althans, over een week begint volgens de kalender de herfst. En op de stranden hier in de buurt zijn ze met het afbreken begonnen, de concessies lopen eind van deze maand af, niet alleen voor de ligstoelverhuurders, maar voor complete chiringuitos, de strandtentjes die ergens in mei zijn opgebouwd en nu weer zullen verdwijnen. Steeds meer hebben trouwens behalve de gebruikelijke aluminium stoeltjes een lounge-achtige ruimte met banken en kussens; die Bloemendaalse mode is hier pas heel laat overgewaaid.

Even met wat mensen gesproken, op het immense strand van Castelldefels. Een slechte zomer, zeggen ze allemaal. Ondernemers klagen graag, maar Abdo, een stoelverhuurder, staaft het met zijn eigen cijfers: vorig jaar werd een omzet van 60.000 euro gedraaid, nu staat hij op 38.000. En daar moet de 20.000 die aan de gemeente moet worden afgedragen nog af. Ik dacht dat juist deze zomer de Spanjaarden, vanwege de crisis, dichter bij huis bleven. Maar Castelldefels is net iets té dicht bij Barcelona, lijkt het. Plus: gaven de strandgangers vroeger zonder nadenken die vijf euro voor een ligstoel uit, en twee euro voor een fris biertje, nu besparen ze op alles, moet een dagje aan het strand vooral niets kosten.

Zelfs de weekeinden zijn niet meer wat ze waren. Kan me eind jaren tachtig nog herinneren, toen we elk zomerse weekeinde zo snel mogelijk uit ons flatje in l’Hospitalet wilden verdwijnen en op weg gingen naar de stranden van Castelldefels en Sitges. Nog niet buiten de stad, bij het ziekenhuis van Bellvitge, kwam je al in een vierbaansfile te staan die aanhield tot de stranden, 20 of 30 kilometer lang. Die file’s bestaan niet meer, en niet alleen omdat naast de fameuze Autovía de Castelldfels (de C-31) nu ook een snelweg, de C-32, is aangelegd. Je kunt nu overal weer redelijk dichtbij het strand parkeren. En de buitenlandse toeristen, zei Abdo nog, die had hij deze zomer ook nauwelijks gezien.

’t Is weer voorbij, de zomer. Althans, volgens de kalender, de sterren en de maan. Maar de zon heeft er nog geen genoeg van. En het water is nog dik boven de 20 graden. Voldoende voor een dagelijkse duik, in een stille Mediterranee.

25 euro voor 5 dagen werk

Geef een reactie

Op zoek naar werklozen. Dat is, helaas, niet moeilijk in Spanje. Vroeger ging je naar een arbeidsbureau, wachtte je mensen op die naar buiten kwamen lopen en vroeg je hen vriendelijk of je wat over hun situatie mocht weten. Nu ga je gewoon naar elk willekeurig dorp, Castelldefels in dit geval, en kijk je rond een uur of 12 ’s middags goed om je heen. Dan zie je een jong jochie met twee afgedekte vogelkooitjes lopen. Dat was een hobby die tot voor kort was voorbehouden aan gepensioneerde mannen die alle tijd hadden hun vogeltjes (bijna altijd jilgueros, ofwel putters of distelvinken) uit te laten en uren op een pleintje in dorp of stad met anderen te praten terwijl de vogels op een muurtje rond konden kijken, zonder trouwens de vogel naast hen te mogen zien.

Ja, zei Alex, hij was 18 jaar, werkloos en had helaas tijd genoeg. De meest getroffen groep, in de diepduikelende Spaanse economie, zijn deze schoolverlaters, vaak zonder diploma. Van jongens en meiden tussen de 16 en 24 die niet meer op school zitten zijn meer dan 40% werkloos. “Ga met me mee naar het plein, daar zitten werklozen genoeg,” zei de aardige jongen ook nog. En daar waren ze, aan de bar met een cognacje, op het terras met een spel kaarten of domino, op straat met een babbeltje: 4,6 miljoen werklozen zijn héél veel werklozen.

Terwijl heel Europa zich zorgen maakt over welk land na Griekenland als volgende instort en miljarden euro’s hulp gaat vragen, Portugal of Spanje, hebben deze mensen geen boodschap aan macro-economische spookbeelden. Hun dagelijkse leven is een trieststemmende aaneenschakeling van frustrerende ervaringen. Ergens een CV’tje afgeven is al ontmoedigend: óf er ligt al een enorme stapel A4-tjes in een bak te wachten tot iemand hen leest, óf het bedrijf doet de deur niet eens meer open en vraagt via de intercom het CV maar in de brievenbus te stoppen. Bijna nergens is er werk meer. Álex kon vijf dagen aan de slag op een kleine kermis, hij moest een attractie een beetje in de gaten houden, op de kinderen passen, van vier uur ’s middags tot na middernacht. Aan het einde kreeg hij 25 euro, voor die 5 dagen. “Ik voelde me gepakt, had toch wel minimaal 40 euro verwacht.”

Een hypotheek als een achtbaan

Geef een reactie

euribor

De laatste maanden hoorde ik van verschillende vrienden in Nederland dat zij een hyptoheek hadden waarover ze alleen de rente betaalden en niets aflosten (zal wel een naam hebben, maar die weet ik niet meer, met excuses voor de onwetendheid). Anderen kozen ooit voor een beleggingshypotheek. En zo zullen er nog wel meer verschillende produkten zijn om de aankoop van het huis te financiëren.

Spanje heeft niet zo’n groot aanbod aan hypotheken; de bankwereld is hier één van de meest conservatieve ter wereld, iets wat op dit moment van financiële crisis overigens alleen maar in het voordeel is van die Spaanse banken, vaak nog door ouderwetse bankiersfamilie’s geleid, zoals de gigant Banco Santander en zijn baas, Emilio Botín.

In Spanje sluit je gewoon een standaard-hypotheek af voor een bepaald aantal jaren en bijna altijd is dat een variabele: elk jaar wordt de rente herzien, afhankelijk van de stand op dat moment. De hypotheken met een vaste rentestand zijn veel duurder en de meeste Spanjaarden nemen daarom maar de gok van de variabele.

Mijn eerste hypotheek sloot ik af in 1993, toen de rentestand iets van 13,5% was. Een langere looptijd dan 12 jaar was toen onmogelijk, maar de huizenprijzen waren nog redelijk (nog geen éénderde van wat ze nu moeten kosten). Daarna begon de rentedaling en bij het kopen van mijn huis in 1998 kreeg ik een hyptoheek van slechts 2,5% aangeboden. Dit keer al wél over 30 jaar, maar nog steeds variabel. De meeste hypotheken worden gerelateerd aan de Euribor, met een toeslag van 0,5 tot 1%. Vandaag, laatste dag van maart, is die Euribor – die weer afhankelijk is van de stappen die de Europese bank neemt – voor het eerst in zijn 10-jarige geschiedenis gedaald onder de 2%: degene van wie binnenkort de hyptoheek wordt herzien krijgen een index van 1,909%. Ter vergelijking: precies een jaar geleden stond de Euribor op 4,59%. Die meer dan 2,5% daling van hun hypotheekrente is ongeveer het enige goede nieuws voor de Spanjaarden (90% heeft een eigen huis) in deze tijden van crisis.

De laatste vlucht

Geef een reactie

p1010379

Gisteravond mijn vriendin, Marianne, van het vliegveld gehaald. Dat is het nadeel van de laatste vlucht van de dag: het toestel vliegt al 18 uur lang heel Europa door, loopt onderweg vertragingen op en als één van de laatste gebruikers ervan moet  je erop rekenen dat je nóg een uur later dan de aangekondigde 23.55 landt. Maar daar gaat deze post eigenlijk niet over. Het was opvallend stil op en rond het vliegveld El Prat van Barcelona. Kwam ook door het tijdstip, maar het is dit jaar ineens niet meer zoals het geweest is.

De cijfers zijn duizelingwekkend, letterlijk, zo hard kelderen ze naar beneden. En dat heeft niet, zoals op Schiphol, met de vliegtaxes te maken, want op de Spaanse vliegvelden (allemaal in handen van overheidsbedrijf Aena) betalen de maatschappijen (en dus de passagiers) nog geen 7 euro (6,71) aan extra belastingen. De mensen reizen gewoon minder en dat zal in de zomer alleen maar erger worden; de toerisme-industrie in Spanje vreest het ergste nu vooral de Britten door de voor hun dure euro massaal thuis gaan blijven.

Na decennia van alleen maar groei registreert het vliegveld van Barcelona op dit moment, in de eerste twee maanden van 2009, een terugval van 21%. Ook andere grote steden/vliegvelden merken de crisis: Madrid-Barajas -17%, Valencia -31%, Málaga -20%. Ook de Canarische eilanden, normaal toch populair in de winter, verliezen tussen de 9% (Gran Canaria) en 17% (Tenerife) van hun passagiers.

p1010152Ik merkte het ook op de twee vluchten terug uit Nepal: de grote Airbussen van Qatar Airways zaten half leeg. Heerlijk voor de passagiers natuurlijk; en de service was er niet minder om, met o.a. al die individuele schermpjes waarop je tientallen recente én klassieke films kunt kijken, videospelletjes kunt spelen en de progressie van de vlucht kunt volgen. Vanzelfsprekend is er voor de moslims onder ons een extra detail (zie hiernaast), al heb ik op geen enkele van de vluchten één van hen knielend in het gangpad of tussen de toiletten zien zitten.

Ook journalisten worden ontslagen

Geef een reactie

p1000897

Wij, journalisten, berichten dagelijks over (massa)ontslagen bij talloze bedrijven over de hele wereld. (Althans, onze collega’s van de economie-redactie zijn daar het meest mee bezig.) Maar nu zijn wij zelfs nieuws. Ook bij de uitgeverij (Grupo Zeta) waartoe mijn krant (El Periódico) behoort, moet bijna een kwart van de mensen weg. Onder hen ook tientallen journalisten van dag- week- en maandbladen, en verder drukkers, systeembeheerders, advertentieverkopers, secretaresses en alles en iedereen die normaal nodig is een bedrijf draaiende te houden.

We beseffen dat ook wij niet aan de crisis kunnen ontkomen, maar eisen wel een fatsoenlijke vertrekregeling plus de garantie dat er een goed toekomstplan bestaat om de krant met minder mensen te blijven maken. Vandaag was onze derde opeenvolgende dag van protest. Dit keer gingen we naar het imposante hoofdkantoor van La Caixa, de grootste spaarbank van Spanje, die vanwege talloze uitstaande kredieten de eigenlijke baas van de uitgeverij is. En net als werknemers van Nissan, Sony, Philips en al die anderen besloten we ook maar eens de Diagonal, de grootste verkeersader van Barcelona, te stremmen. Voor vijf minuutjes maar, want echt tot overlast willen we ook niet zijn.