Donderdag de mooiste feestdag van de wereld. Precies een week voor Koninginnedag, altijd, elk jaar weer. Op 23 april is het Sant Jordi in Catalonië, en ik weet zeker dat er nergens op de aarde een dergelijke traditie bestaat. Hij geeft aan haar een roos, zij geeft aan hem een boek. Dat klinkt nogal ouderwets en is door de moderne tijden ook wel achterhaald, maar de basis blijft hetzelfde. Geen vrouw in Catalonië komt vandaag zonder roos thuis; heeft ze er geen gekregen, dan heeft ze een probleem. Maar dezelfde vrouwen krijgen inmiddels van hun man, vriend, baas, collega etcetera ook wel een mooi boek kado.
Als het mooi weer is – en de vooruitzichten zijn goed – dan is Barcelona deze donderdag een paradijs: boekenstalletjes door de hele stad, schrijvers uit het hele land én andere delen van de wereld die op speciale plaatsen handtekeningen zetten. Een Boekenweek ingerkort tot één magische dag; je moet hem één keer hebben meegemaakt. Een roos en een boek, hoeveel natuur, literatuur en liefde heeft iemand, vrouw of man, nog méér nodig?
Aan het einde van de dag wordt er een ‘ranking’ opgemaakt van de beste verkopende boeken. Stieg Larsson gaat winnen, zo lijkt het nu al, op de hielen gezeten door een enkele Catalaanse of Spaanse auteur. Larsson is één van de weinigen die niet zijn handtekening kan zetten; hij is niet meer. Net zo min als Mari, schrijfster van bovenstaand werk, een indrukwekkend dagboek dat ik van zo’n 3.000 pagina’s tot de uiteindelijk 300 heb kunnen terugbrengen. Vandaag kreeg ik de eerste exemplaren toegestuurd, op 6 mei gaat ons Deseo Vivir (Ik wil leven; met als ondertitel: het verhaal van een moedige vrouw die leerde te sterven) in de verkoop.
Het gedicht van Juan Ramón Jiménez dat we ook op haar begrafenis lazen komt erin terug. Nu, na zeven jaar, een poging tot een Nederlandse vertaling; letterlijk, dus niet poëtisch verantwoord…
Wél verantwoord, uiteindelijk. Maanden later (dit is een update) krijg ik van Marcus een meer overdachte vertaling, mooier geschreven ook. Die leidt tot een combinatie. Hierbij dus, dé Nederlandse versie van:
De definitieve reis
…En ik zal gaan
En de vogels zullen blijven zingen
en mijn moestuin zal blijven
met zijn groene boom
en zijn witte waterput
Alle avonden
zal de hemel blauw zijn en vredig
en zullen de klokken van de klokkentoren luiden
zoals ze vanavond luiden
Ze zullen sterven, zij die me liefhadden
en elk jaar weer zal het dorp veranderen
en in die hoek van mijn bloeiende moestuin met zijn witgekalkte muren
zal mijn ziel rondzwerven, nostalgisch
en ik zal gaan
en ik zal alleen zijn
ontheemd, zonder groene boom
zonder witte waterput
zonder blauwe en vredige hemel…
En de vogels zullen blijven zingen
(El viaje definitivo,
Juan Ramón Jiménez, 1905)
En voor de kenners, de originele Spaanse versie, zo mooi:
…Y yo me iré. Y se quedarán los pájaros
cantando;
y se quedará mi huerto, con su verde árbol,
y con su pozo blanco.Todas la tardes, el cielo será azul y plácido;
y tocarán, como esta tarde están tocando,
las campanas del campanario.
Se morirán aquellos que me amaron;
y el pueblo se hará nuevo cada año;
y en el rincón aquel de mi huerto florido y encalado.
mi espíritu errará, nostálgico…
Y yo me iré; y estaré solo, sin hogar, sin árbol
verde, sin pozo blanco,
sin cielo azul y plácido…
Y se quedarán los pájaros cantando.
Vind ik leuk:
Vind-ik-leuk Laden...
Knoeien aan foto’s van Francesc Català-Roca, dat doe je niet, ook niet als je een miljoenen verkopende bestseller-auteur bent. Dat dachten ook de twee zonen van Català Roca toen ze in El Periódico de omslag van het nieuwste boek van de auteur van De Schaduw van de Wind en Het Spel van de Engel zagen. El Prisionero del Cielo (De Gevangene van de Hemel) heeft, net als die vorige twee romans, een foto van de beroemdste Spaanse fotograaf van de vorige eeuw op de cover. Maar, wat blijkt, de politieagent op de hoek van Via Laietana met Jaume I, heeft plaatsgemaakt voor een bevallige dame van stijl.
Edwin Winkels 