Een Catalaanse regisseur ging laatst naar een bioscoop in Vilafranca del Penedès, het hart van de streek waar onder andere de bubbelende cava wordt gemaakt, en vroeg of er ook een film in Versión Original draaide, letterlijk vertaald de originele versie, op filmposters en -ladders aangegeven als V.O. subtitulada. De dame achter de kassa had geen idee wat hij bedoelde.

V.O. staat voor de films die in hun oorspronkelijke taal worden vertoond, en dat is in Spanje, net als in Italië, Frankrijk en Duitsland, nogal een zeldzaamheid. Het is ook één van de oorzaken van de waardeloze kennis van het Engels van de meeste Spanjaarden. De meerderheid geeft er de voorkeur aan de films nagesynchroniseerd te bekijken, wat tot absurde situaties kan leiden. Zo is de stem van Javier Bardem, die in Vicky Cristina Barcelona van Woody Allen ook Engels spreekt én dus nagesynchroniseerd moet worden, niet die van Bardem zelf, een zware stem die alle Spanjaarden kennen. En daarnaast worden alle filmtitels ook nog eens vertaald, soms letterlijk (zoals op twee bovenstaande posters), maar soms bedoeld origineel. Eén van de ergste die ik me kan herinneren is After Hours, die in Spanje Jo, qué noche! ging heten: Jeetje, wat een nacht. 

De reden van het publiek om toch maar voor die vreselijke versión doblada te kiezen? Als ze de ondertitels moeten lezen, kunnen ze niet naar het beeld kijken en missen ze de helft van de film. Daarom wordt slechts 7% van alle films die in Spanje in de bioscoop worden vertoond ondertiteld. En zalen die deze films in originele staat programmeren zijn slechts te vinden in de allergrootste steden. Hoewel, in Madrid had je tot tien jaar geleden slechts één bioscoop die het aandurfde. In Barcelona, met veel buitenlanders die in de stad wonen, zijn zo’n zes bioscoop-complexen met V.O-films, in totaal zo’n 25 zalen. (Trouwens, ik wilde ooit in Milaan naar de film: niet één bioscoop met een originele ondertitelde versie.)

Ik kom op dit onderwerp door de wet die de Catalaanse regering gisteren uitvaardigde. Om de eigen taal te verdedigen tegen het oprukkende Spaans, wil zij dat minimaal de helft van de buitenlandse films niet in het Spaans maar ook in het Catalaans wordt nagesynchroniseerd. Waarom niet slechts Catalaans ondertitelen, dát is pas voortuitgang, is het tegenvoorstel dat uit de filmwereld komt.