Ik heb het er al eens eerder over gehad, de Eixample, de grootste wijk van Barcelona, het immense schaakbord met 400 kruisingen en evenzovele (of meer) vierkante huizenblokken die de oude, ommuurde stad met de omliggende dorpen (Sants, Sarrià, Les Corts, Sant Gervasi, Gràcia, Horta, Sant Martí, Sant Andreu) verbonden. Een stadsplan dat pas een eeuw later door stedebouwkundigen als geniaal werd bestempeld. Deze maand is het ‘jaar Cerdà’ begonnen, ter ere van ingenieur Ildefons Cerdà, wiens plan precies 150 jaar geleden werd geaccepteerd. Niet door het gemeentebestuur van Barcelona trouwens, dat had de voorkeur aan een Haussmann-project zoals dat van Parijs, een serie ringen die zich vanuit het centrum uitbreidde, als de golfjes rond een in de vijver geworpen steen. Het was de centrale regering in Madrid die het ‘plan Cerdà’ oplegde.

Cerdà kwam van het platteland en vond dat de mensen in de stad ook zo ruim moesten kunnen wonen als hij in Centelles had geleefd. Dus niet meer op elkaar geplakt als in de oude, historische stadscentra, met vochtige, donkere, smalle straatjes. Zijn tegenstanders vonden het maar verspilling van ruimte, zo groots als hij de woningen én de ruimte ertussen (straten en tuinen) ontwierp. Anderhalve eeuw later blijkt dat stadsplan van toen nog altijd goed te werken. Zó kenmerkend is dat plan, dat het zelfs Cerdà’s graf (foto boven) op de Montjuïc siert; de man stierf overigens berooid, eind 19e eeuw, omdat de opdrachtgevers hem bijna nooit betaalden.

Heel dicht bij het centrum van Barcelona ligt trouwens nog de oudste kruising van de Eixample, althans het kruispunt waar nog de drie oudste huizenblokken overeind staan, gebouwd tussen 1862 en ’64, op de hoek van Consell de Cent met Roger de Llúria. Twee ervan zijn grondig gerenoveerd. Ze heten de ‘Casas Cerdà’, de huizen Cerdà, maar dat heeft toevallig niet met de ingenieur te maken: de bouwer van die eerste huizen heette Josep Cerdà, geen familie. Op de foto één van die vroegere woningen, nu het hotel Catalonia Berna. Overigens is de gevel nog het enige originele: alles erachter werd gesloopt.