Sommigen zijn verdwenen, de laatste maanden, maar in bepaalde wijken van de vooral oude stad zijn ze weer in opkomst: de schoenen die overal in Barcelona -en ik weet niet hoeveel andere steden in de wereld – over telefoon-, electriciteits- en andere kabels ver boven de straat hangen, soms wel op zo’n tien meter hoogte. Gymschoenen vooral, met de veters aan elkaar vastgebonden, die er zo lang zullen bungelen als die veters niet slijten, of tot er een schoonmaakbrigade van de gemeente komt. Er doen nogal wat legende’s de rondte over dit fenomeen, dat al een heuse naam heeft, shoefiti, ofwel grafiti geschreven met shoes. En uit naam van deze zogenaamde kunstvorm proberen sommige artiesten een straat te decoreren. Het zal wel.

Het meest gehoorde en gevreesde verhaal in Barcelona is dat een paar hoog hangende schoenen een verkooppunt van drugs markeren, of het territorium van een dealer in die straat of buurt aanduiden. Bij de meeste van de bungelende schoenen zal dat verhaal echter niet meer opgaan, lijkt me, anders had de politie, die het verhaal toch ook wel gehoord zal hebben, veel van die dealers eenvoudig kunnen oppikken. Wel is hte bekend dat in de Verenigde Staten zulke schoenen in buitenwijken vaak ene verkooppunt van crack signaleerden.

De meest lugubere versie van de oorsprong van de schoenen komt óók uit de VS: wanneer er ergens een lid van een gang werd vermoord, hingen zijn vrienden zijn schoenen aan een draad in de wijk, schoenen halverwege de hemel die hij toch nooit meer zou kunnen aantrekken. Aan het andere uiterste van de hypotheses zegt de meest onschuldige versie van het fenomeen dat het gewoon een kwajongensstreek is, jochies die elkaar pesten door hun gympies af te pikken, aan elkaar te knopen en over een draad proberen te gooien.

In Spanje vierden vroeger de jonge soldaten het einde van hun (in 2001 afgeschafte) militaire dienst door hun boots aan een kabel bij de kazerne te hangen. Iets wat een beetje lijkt op onze Nederlandse uitdrukking, wanneer we iets, óók onze voetbalschoenen bijvoorbeeld, aan de wilgen hangen.

Eén van de meest plausibele verklaringen voor de opkomst van shoefiti in de laatste jaren komt denk ik uit de filmwereld. In het magistrale Big Fish liet regisseur Tim Burton in 2003 de mensen in een idyllisch dorpje wonen waar alle straten uit gras bestonden en de nieuwe inwoners, bij aankomst, hun schoenen over een lange kabel gooiden, want dat schoeisel hadden ze toch nooit meer nodig. Burton was trouwens niet de eerste regisseur die die vondst bedacht: zes jaar eerder liet Barry Levinson in Wag the Dog duizenden Amerikanen hun schoenen over draden gooien ter eerbetoon aan een soldaat die op de Balkan was gesneuveld en William Old Shoe Schumann heette…