Vandaag gingen 20.000 agenten van de Guardia Civil in Madrid de straat op om te protesteren tegen hun belabberde werkomstandigheden, hun lage salarissen en het strenge regime waaraan zij worden onderworpen. Geen geliefd korps, die mannen met hun vreemde tricornio, dat driepuntige hoofddeksel dat, hoe lachwekkend het ook lijkt, vroeger enorme angst en respect inboezemde. Haat ook, natuurlijk. Maar uiteindelijk zijn het ook mensen, en als zodanig hebben zij één van de minst prettige baantjes die er in Spanje bestaan; niet voor niets zijn meestal vader én zoon (en nu ook dochter) Guardia Civil, krijg je dat via de familie mee, ook al omdat veel van hen in speciale kazernes wonen met hun gezin.

Maar ze mogen niks. Vooral niet praten. Anders dan andere politiekorpsen mogen de agenten van de paramilitaire Guardia Civil geen vakbond hebben. Elk openbaar protest wordt gestraft met cel of tijdelijke ontzegging van het loon. Daarom is het ook uniek dat die 20.000 vandaag de straat op gingen. De rechter had hen toestemming gegeven, dus durfden er veel nu wel, al zullen sommigen flink op hun flikker krijgen wanneer hun meerderen hen op foto’s in de krant zien.

Ik heb het twee keer meegemaakt, die achterlijke structuur van de Benemérita, die trouwens voortreffelijke, zeer gespecialiseerde agenten heeft die ook humanitaire missie’s in het buitenland uitvoeren. Heel lang geleden maakte ik een verhaal over een toenmalige dodenweg bij Sitges. Een verkeersagent liet me in de kazerne in Vilanova i la Geltrú de statistieken van de talloze ongelukken zien, plus de brief die de Guardia Civil naar de overheid had gestuurd om te vragen de weg eens te verbeteren. Een maand later belde hij me op: hij was drie maanden geschorst, zonder salaris ook, omdat hij mij die documenten had laten zien.

Jaren later: het lukte me op het vliegveld van Barcelona de belabberde controles te omzeilen en zonder instapkaart in een vliegtuig naar Lissabon terecht te komen. Groot schandaal toen dat in de krant kwam. Een agent van de Guardia Civil belde me op, hij wilde me ontmoeten op een geheime plaats, het kantoortje van de illegale vakbond die ze hadden. Dacht dat ze boos op me waren, dat ze flinke straf hadden gekregen om het falen van die controle. Maar ze waren dolblij, nu konden ze eindelijk uitleggen wat een kolerezooi het op het vliegveld was, met een autoritaire chef, patrouillewagens die het niet deden en talloze ziekmeldingen. Nieuw verhaal dus. Maar ik zou nooit mogen zeggen, vroegen ze me, waar ik hen had ontmoet en wie zij waren.