Madrid viert feest, deed het gisteren zelfs samen met koning Juan Carlos. Diens grootvader, Alfonso XIII, symboliseerde op 4 april 1910, een eeuw geleden dus, met een enorme hamer het begin van de sloop van een groot aantal gebouwen in het centrum van Madrid. Dat deel van de stad was overvol en het was verdomd moeilijk van het oosten van het centrum, het gebied rond de musea en het Retiro-park, naar de westkant te komen, daar waar de Plaza España ligt. Er moest een verkeersader komen, lekker breed, net zoals Barcelona met de Via Laietana zo’n straat dwars voor de bestaande woningen aanlegde.

De Gran Vía werd geboren, en zou in de decennia erna uitgroeien tot hét centrum van Madrid, een embleem waar enorme posters en borden met films en theater de straat verlichtten. Iedereen flaneerde over de Gran Vía en mensen showden er hun nieuwe auto. Ik was er voor het eerst in 1983, denk ik, en toen keek je naar de Gran Vía met  bewondering, een straat die was zoals een centrale straat in een grote stad moet zijn. Groot, groter, groots. 

Alle verleden tijden waren vaak beter, waar het de steden betreft. Ook op de Gran Vía. Bijna alle bioscopen zijn verdwenen, de theaters ook. Daarvoor in de plaats: de grote winkelketens die je overal in Spanje, Europa, de wereld inmiddels aantreft. Allemaal hetzelfde. Veel monumentale gebouwen, de meeste, zijn gelukkig bewaard gebleven, veel in die typische gebroken witte kleur van Madrid, zoals het karakteristieke gebouw om de hoek bij nummer 1, het Metrópolis, dat officeel trouwens de ingang aan de Calle Alcalá heeft. Het gebouw was geïnspireerd op de barokke Franse bouwstijl en kwam op de plaats van het eerste gebouw dat gesloopt was, het Edificio del Ataúd, ofwel het gebouw van de doodskist. Niet omdat er een begrafenisondernemer zat, maar omdat het stukje grond zo smal als een doodskist leek. Het was vanaf het begin van de verzekeraar La Unión y el Fénix, die bij zijn vertrek het beeld op het dak, de Fénix, meenam naar het nieuwe hoofdkantoor. De nieuwe eigenaar, verzekeraar Metrópolis, liet er in de jaren zeventig het huidige beeld neerzetten, de Gevleugelde Overwinning genaamd.