Niemand in Spanje sliep, die eindeloze nacht. Deze dagen worden er voor de zoveelste keer herinneringen opgehaald aan de 23 februari van 1981 – voor eeuwig de 23-F in Spanje -, omdat een filmploeg na lang smeken toestemming heeft gekregen twee dagen lang in het gebouw van het Congres te draaien. Het moet de eerste heuse speelfilm over die 23-F worden, de poging tot een staatsgreep geleid door luitenant-kolonel Antonio Tejero van de Guardia Civil, de beroemdste snor uit de moderne Spaanse geschiedenis. “Todos al suelo!” schreeuwde hij. Allemaal op de grond!

De film moet natuurlijk precies op 23 februari volgend jaar, 30 jaar na die golpe de estado, in première gaan. Het is trouwens voor het eerst dat er in het Spaanse parlement gedraaid mag worden.

De camera’s waren die beruchte dag óók aanwezig, maar dat waren vaste, onbemande televisiecamera’s die alle zittingen automatisch opnamen. Gelukkig, want daardoor kon de wereld al heel snel de prachtige beelden zien. Prachtig, omdat die staatsgreep uiteindelijk mislukte en deze mooie minuten in het congres later meer op een poppenkast leken. Mooi om de reactie van de parlementariërs ook te zien. Als de agenten beginnen te schieten, schuilen alleen premier Adolfo Suárez en vicepremier Manuel Gutiérrez Mellado niet. De laatste was zélf militair, zijn hele leven geweest, maar bewees die dag dat het democratische proces, ruim vijf jaar eerder na de dood van Franco ingezet, onomkeerbaar was. De bijna 60-jarige Mellado stond zelfs van zijn bank op om de militairen tot de orde te roepen; zij op hun beurt probeerden tevergeefs hem op de grond te krijgen.

Historisch ook, aan het einde van bovenstaande video, de toespraak van de koning, die in vol ornaat zei de democratie te steunen. Het was het begin van het einde van de coup, die door een ‘witte olifant’ op de achtergrond werd geleid. Er is veel gespeculeerd over diens identiteit, zijn veel boeken over geschreven, maar de meest geprezen is Anatomía de un instante van Javier Cercas, waarvan (nog) geen Nederlandse vertaling voorhanden is.